George R.R. Martin – A Dance With Dragons: het wachten waard?

Het leek eeuwen te duren voordat George ‘The American Tolkien’ Martin klaar was met het schrijven van het vijfde deel van zijn A Song Of Ice And Fire-epos. Fans van het eerste uur vreesden dat Martin hetzelfde lot beschoren zou zijn als collega Robert Jordan: sterven voordat hij zijn fantasy-reeks kon beëindigen. Maar hier is dan eindelijk A Dance With Dragons. Voorganger A Feast For Crows stamt uit 2005 en behandelde maar een deel van de personages die we leerden kennen in A Game For Thrones (recent uitstekend omgezet in een televisieserie door het Amerikaanse HBO). De belangrijkste personages uit de reeks, Tyrion Lannister, Daenerys Targaryen en Jon Snow komen nu sinds A Storm Of Swords uit 2000 weer aan bod.

Toen ik de laatste keer over deze drie personages heb gelezen was ik een zeventienjarige puber (2003). Acht jaar later zag ik het lezen van A Dance With Dragons als een ontmoeting met een oude vriend: waren we uit elkaar gegroeid of was de aanstekelijke chemie er nog steeds? De verwachtingen waren torenhoog. In de periode dat de zwaarlijvige Martin worstelde met zijn drakenboek (‘dansen’ is hier zeker niet de juiste term) waren mij andere fantasy-reeksen onder het voetlicht gekomen die konden wedijveren met A Song Of Ice And Fire. Kan George R.R. Martin na al die jaren de concurrentie aan met nieuwe grootmeesters als Steven Erikson en Scott Bakker? Is hij nog steeds relevant?

Eerst kan beter de vraag worden beantwoord waar we eigenlijk gebleven zijn met de reeks. In het door burgeroorlogen verscheurde Westeros is de jonge Jon Snow gekozen als nieuwe commandant van de Wall. Hij staat onder druk van Stannis Baratheon, de nukkige troonpretendent. Daarnaast wil hij asiel bieden aan de barbaarse wildlingen, maar riskeert hiermee de loyaliteit van zijn Nachtwacht-broeders. Ondertussen nadert een eeuwenoud kwaad…Winter is coming. Aan de andere kant van de wereld heerst drakenkoninging Daenerys Targaryen over de voormalige slavenstad Meereen. Regeren valt haar zwaar en van alle kanten naderen vijanden… Op hetzelfde continent ontwaakt Tyrion Lannister uit zijn alcoholroes nadat hij alle bruggen achter zich verbrand heeft. En in de ijskoude landen van een vergeten vijand is de kreupele Bran onderweg naar de mysterieuze Three-eyed Crow…

In tegenstelling tot zijn voorganger A Feast For Crows speelt A Dance With Dragons  zich niet af in het zuiden van het koninkrijk Westeros. Dit maal zijn de hoofdtheaters het grimmige noorden en het exotische oostelijke continent. Enkele verloren-gewaande personages duiken weer op en een paar nieuwe personages zorgen voor minstens even grote verassingen. Het bestaan van één van deze nieuwelingen zal de verwachtingen van een hoop fans compleet overhoop gooien. Een interessante plottwist, maar één die niet zo overtuigend geïntroduceerd wordt. In de laatste twee boeken moeten we zien hoe dit uitpakt.

De schrijfstijl van Martin is als vanouds van zeer hoge kwaliteit. A Dance With Dragons grijpt je bij de keel en laat je niet meer los. Verwacht  zeker enkele slapeloze nachten! Was het vorige boek voornamelijk gevuld met hoofse intriges, dit deel is weer met bloed doordrenkt. Epische gevechten sieren menige bladzijde, waarbij Martin zich duidelijk heeft laten inspireren door historische gebeurtenissen als Napoleons veldtocht in Rusland en de Romeinse gladiatorengevechten. De verhaallijn van Jon Snow en de Nachtwacht heeft opvallend veel paralellen met de laatste Romeinse generaal Flavius Aetius, die het keizerrijk tegen de Hunnen probeerde te beschermen door een alliantie met de Germanen te sluiten. Ondanks deze historische overeenkomsten is dit deel ‘magischer’ dan ooit en leren we een hoop over de Kinderen van het Woud, de Anderen en het oude Valyria.

Volgens een aantal kritische fans is met dit nieuwe deel A Song Of Ice And Fire verworden tot een soap-opera. In tegenstelling tot de voorgaande boeken zou A Dance With Dragons niet thematisch zijn. Grote onzin: het boek behandelt een aantal grote thema’s. Regeren is in dit deel het centrale thema; dat komt in de verhaallijnen van Jon en Daenerys duidelijk naar voren. Welke beslissingen maak je (maak je überhaupt beslissingen?), wie houd je te vriend, wie niet, welke offers durf je te geven? Deze kwesties komen op zeer overtuigende – maar voor de lezer ook zeer tergende – wijze naar voren. Martins personages lijken van vlees en bloed te zijn; dat maakt het ‘afschrijven’ van geliefde goedzakken en het voortleven van slechteriken zo frustrerend.

A Dance With Dragons is  een ‘doorvoer’-boek, vergelijkbaar met The Bonehunters van Steven Erikson. Hoewel we een hoop antwoorden krijgen, heeft het boek totaal geen afrondend einde. Dit deel dient duidelijk om personages op bepaalde plaatsen te krijgen voordat de finale in de volgende twee boeken begint. Verwacht dan ook grote cliffhangers die je weer voor jaren in ongewis zullen laten. Het boek zal je waarschijnlijk wat onwennig achterlaten, maar heeft in het overkoepelende verhaal een duidelijke functie als ‘tussendeel’.

George R.R. Martin laat zien dat hij in het huidige fantasy-landschap nog steeds relevant is. A Dance With Dragons is zonder twijfel het verslavendste fantasyboek dat ik dit jaar gelezen heb. Ook het spannendste, emotioneelste én frustrerendste. Dit zal kenners zeer vertrouwd in de oren klinken. Dit vijfde deel van A Song Of Ice And Fire vind ik dan ook het twee-na beste boek uit de reeks, na A Storm Of Swords en A Clash Of Kings. Inmiddels ben ik acht jaar ouder, maar ik word nog net zo diep onderdompelt in de grimmige-, bloedige-, magische- en o-zo-verslavende wereld van Een Lied van IJs en Vuur. Het lijkt nu dan wel zomer te zijn, maar Winter has come…  (Eru)

 

A Dance With Dragons ligt in de oorspronkelijke Engelse editie vanaf 12 juli in de winkels. De Nederlandse vertaling verschijnt medio november, net als Een Storm van Zwaarden in twee delen.