De Amerikaanse pulpschrijver Robert E. Howard (1906-1936) was een fascinerend persoon. Een melancholische, depressieve man die de realiteit ontvluchtte door fantasiewerelden te creëren. Deze werden bewoond door tot de verbeelding sprekende persoonlijkheden als de calvinistische demonenjager Solomon Kane en de vergeetachtige Texaan James Allison. Het bekendste personage van Howard is natuurlijk de barbaar Conan. Volgens sommigen was hij een alter-ego van Howard. In tegenstelling tot de latere interpretaties van de barbaar was de daadwerkelijke Conan dan ook een intelligente, eenzame maar niet onspraakzame man.
Conan’s avonturen spelen zich af op onze planeet, in een vergeten tijdperk genaamd The Hyborian Age, na de val van het mythische Atlantis, maar voor de opkomst van grote beschavingen als die van het oude Egypte. In feite is deze fantasiewereld een curieuze mix van echte historische culturen en wereldwijde legendes. Met het creëren van een vergeten geschiedenis van onze Aarde vertoont Howard overeenkomsten met zijn vriend H.P. Lovecraft (de werelden van beide auteurs worden gecombineerd in de teksten van de band Bal-Sagoth). Op dertigjarige leeftijd pleegde Robert E. Howard zelfmoord (fantastisch verfilmd in ‘The Whole Wide World’).
Gelukkig bleef hij voortleven in de series, films en strips over zijn diverse personages. Howard wordt gelauwerd als één van de uitvinders van sword ‘n’ sorcery; een laagdrempelig fantasy subgenre, waarin – in tegenstelling tot Tolkien’s high fantasy – mensen zichzelf maken. Een meritocratische samenleving gebaseerd op de American Dream en haakstaande op Tolkien’s verering van adellijke komaf. Daarmee is Conan het tegenovergestelde van Aragorn: een woeste, amorele krijger van lage komaf.
Deze kenmerken zien we duidelijk terug in de films over Conan. Andere, subtielere kenmerken echter niet. In de nieuwe verfilming met Jason Momoa (toepasselijk Kal Drogo in Game of Thrones) in de titelrol komt Conan qua uiterlijk meer overeen met het oorspronkelijke personage dan in de vertolking met Arnold Schwarzenegger. Howard’s Conan is namelijk een Cimmerian: een zwartharig volk met groene- of grijze ogen. Ook is Momoa’s Conan spraakzamer dan Schwarzenegger’s Conan. Daarmee is de nieuwe versie van het titelpersonage authentieker én beter dan die uit de film van 1982. Daarnaast is het plot van de nieuwe film beter gegrondvest in Howard’s Hyborian Age.
Hiermee is ook al het goeds over de nieuwe film gezegd, in vergelijking met het origineel. Ondanks dat de regisseur van de meest recente film, Marcus Nispel, in het soortgelijke Pathfinder (2009) gevoel toonde voor romantische barbaarse sfeer, is die bijna totaal afwezig in zijn Conan-verfilming. En sfeer is juist zo essentieel voor sword ‘n’ sorcery-films. Het origineel had dit in overvloed en wist daardoor te overtuigen, mede dankzij de heerlijke Wagneriaanse soundtrack van Basil Poledouris. De ondersteunde muziek bij het nieuwe deel weet echter geen indruk te maken.
Qua acteerprestaties is de nieuwe Conan degelijk te noemen. Acteurs als Ron Perlman (als vader van Conan) leveren de kwaliteit die je van hen mag verwachten, maar schitteren niet. Dat komt door de gebrekkige dialogen en de afwezigheid van karakterontwikkeling. Natuurlijk kun je dit ook niet verwachten van een sword ‘n’ sorcery-film, maar zorg dan tenminste dat de sfeer klopt. Qua design laat de film ook steekjes vallen. Het ontwerpteam had beter de schilderijen van Conan door grootmeester Frank Frazetta moeten bekijken. Het plot is flinterdun en slecht bedacht. Waarom is de film niet simpelweg gebaseerd op een bestaand Conan-verhaal van Robert E. Howard? Een hoop gemiste kansen.
In de handen van een goede regisseur als een Peter Jackson had de nieuwe Conan een succes kunnen worden. Ik hoop dat een dergelijke regisseur (een Guillermo Del Toro bijvoorbeeld) een vervolgdeel gaat filmen, gewoon gebaseerd op een bestaand verhaal van Howard. Momoa mag dan van mij wederom Conan vertolken. Dit deel uit 2011 is leuk om eens op een druilerige zondagmiddag te kijken. De actie is met mondjesmaat vermakelijk, maar ook op dat gebied kun je bijvoorbeeld beter de verfilming van Solomon Kane (2009) gaan kijken. Dit personage van Howard is wel goed verwezenlijkt op het witte doek: op de ultieme Conan-verfilming zullen we weer moeten wachten. (Eru)
6.0
tasteless enterprise 